نکات مهم در طراحی نما

نما(Facade) چیست؟

سلام. با یکی دیگر از مقالات استودیو معاری فرحو در خدمت شما هستیم. در این مقاله می‌خواهیم در مورد اهمیت و نکات مهم در طراحی نما با شما سخن بگوییم. نما چیست و در طراحی آن باید چه مواردی را مورد توجه قرار داد؟ نما که به آن روکار نیز گفته می‌شود به قسمت جلویی هرچیزی به خصوص ساختمان‌ها گفته می‌شود. کلمه فرانسوی Facade نیز که از واژه‌ی ایتالیایی Facciata گرفته شده به معنای سطح و روی هرچیزی است که برای اشاره به نمای بیرونی ساختمان نیز استفاده می‌گردد.

در فرهنگ لغت معماری و ساخت و ساز، نما به قسمت خارجی یک ساختمان گفته می‌شود که بعضا توسط پیچیدگی‌ها یا جزییات تزئینی و زینتی از سایر قسمت‌های خارجی ساختمان متمایز می‌گردد. جان ایلنز بیکر نیز در کتاب سبک‌های خانه‌های آمریکایی، نما را قسمت جلویی و یا فراز اصلی ساختمان معرفی می‌کند و می‌گوید که گاهی اوقات نما به دیگر فرازها هم اطلاق می‌گردد، اما معمولا به نمای جلویی ساختمان گفته می‌شود.

اهمیت نما

بدون شک آنچه در ابتدا نظر مخاطب را در مورد یک ساختمان جلب می‌سازد، ظاهر خارجی بنا می‌باشد. ظاهر خارجی ساختمان اثر بالایی بر زیبایی یا عدم زیبایی محیط‌های عمومی دارد، بنابراین باید در طراحی آن دقت و توجه زیادی به کار گرفته شود.

بررسی نما

نمای بیرونی یک ساختمان اهمیت زیادی در زیباسازی یک منطقه دارد؛ بنابراین در طراحی نمای خارجی یک بنا موارد متعددی همچون استفاده از مصالح مناسب، زیبایی و متناسب بودن، می‌بایست مورد توجه واقع گردد. در واقع باید هنر و دانش را در طراحی خارجی ساختمان به گونه‌ای به کار گرفت تا این طراحی از هر فاصله‌ای نظر مخاطب را جلب نماید.

نما در سازه‌های قدیمی

کمیسیون محافظت از بناهای تاریخی، قوانینی را در مورد نمای این ساختمان‌ها وضع نموده است. به عنوان مثال در مورد بناهای قدیمی بومی، این موضوع که چه چیزی باید از قسمت بیرونی این ساختمان‌ها قابل مشاهده باشد، توسط مقرراتی با مضمون رنگ‌های استفاده شده و عناصر مدرن و امروزی اضافه شده در بخش بام و شیروانی، تعیین می‌گردد.

مثلا در بناهای قدیمی امکان نصب آنتن بشقابی به گونه‌ای که از نمای جلویی آن مشخص باشد، وجود ندارد.

طراحی نمای مناسب

اگر دقت کرده باشید همواره یک خط مشترک برای تعیین محدوده‌ی ساختمان‌ها وجود دارد که آن‌ها را از حریم خیابان جدا می‌سازد. این قضیه موجب می‌شود تا فضای عمومی ظاهری بهتر پیدا کند.

هرگاه ساختمانی عقب‌تر از حریم در نظر گرفته شده ساخته ‌شود، از فضای بیرونی آن به عنوان حیاط استفاده می‌گردد. در طراحی نما موارد مختلفی اثر گذارند که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.

موارد اثرگذار در ایجاد ظاهر مناسب نما

دقت به موارد زیر به شما در ساخت نمایی زیبا از دید مخاطب کمک خواهد نمود:

• استفاده نمودن از مصالح با کیفیت و مناسب
• اختصاص دادن بر باریک برای ایجاد ظاهری عمودی‌تر در ساختمان
• ایجاد نماهای بیرونی با نشاط و جذاب
• استفاده از در و پنجره‌ها به نحوی که فضای خالی کمتری در نمای بیرونی قابل مشاهده باشد.
• ایجاد برآمدگی و فرورفتگی با به کار بردن بالکن و پنجره‌های متعدد

نمای کلی

• در هنگام طراحی نمای کلی ساختمان باید به تناسب سطوح بالا، پایین و وسط نیز دقت نمایید.
• یکی از موارد بسیار تاثیرگذار در ایجاد نمایی مناسب استفاده از ترفندها و عناصری است که نور طبیعی مورد نیاز ساکنین را به خوبی فراهم نماید.
• استفاده از سکوهای انعکاس دهنده‌ی نور، سایه‌بان‌ها و پنجره‌های برآمده می‌توانند شما را به این مقصود برسانند. به کار بردن بالکن‌هایی که حالت برآمده و فرورفته دارند، می‌توانند در کنترل نور خورشید به شما کمک نموده و درواقع به عنوان سایه بان عمل نمایند.
• توجه به جزئیات، تعداد و چگونگی ترکیب عناصر به کار رفته در نمای بیرونی یک ساختمان به طوریکه از فواصل مختلف قابل تشخیص باشد، نشان دهنده‌ی یک طراحی با کیفیت است.

اهمیت بالکن‌ها در طراحی نمای خارجی

بالکن‌ها، تراس‌ها و ایوان‌ها قسمت‌هایی از ساختمان هستند که می‌توانند بر نمای بیرونی آن تاثیری جدی داشته باشند. از این قسمت‌ها می‌توان به عنوان محلی برای نصب نمودن عناصر جذاب استفاده نمود. مورد مهمی که در ساخت این فضاها باید مورد توجه قرار گیرد، مقاوم بودن آن‌ها نسبت به عوامل محیطی همچون هوا می‌باشد.

اهمیت پنجره‌ها در طراحی نمای خارجی

پنجره‌ها علاوه بر اینکه عنصر اصلی تامین کننده‌ی نور داخلی بنا می‌باشند، نقش بسیار مهمی در نمای بیرونی بنا نیز دارند. پنجره‌ها معمولا به شکل‌هایی مشابه در قسمت سطحی بنا قرار می‌گیرند. تنوع و تفاوت در اندازه، شکل و محل قرار گرفتن پنجره‌ها در ساختمان‌های مختلف تاثیر پذیر از عوامل متعددی چون عرض بنا، مسائل اقلیمی و آب و هوایی و اندازه‌ی ساختمان می‌باشد.

اهمیت نورپردازی در طراحی نما

یکی دیگر از نکات مهم در طراحی نما استفاده از نورپردازی مناسب است به گونه‌ای که ساختمان در شب نیز شکوه و زیبایی خود را خفظ نماید. نکته‌ی حائز اهمیت در این مورد استفاده از شدت و رنگ نور مناسب است. این موارد باید به گونه‌ای به کار گرفته شوند تا بیشتر از خود ساختمان جلب توجه ننمایند و در واقع باید در جهت تاکید نمودن بر ظاهر ساختمان استفاده شوند.

آیا یک بنا می‌تواند فقط یک نما داشته باشد؟

خیر. گاهی در طراحی ساختمان‌های بزرگ که بیش از یک بخش ورودی دارند، می‌تواند چندین نما وجود داشته باشد. در ساختمان‌های مسکونی علاوه بر قسمت جلویی ساختمان، به قسمت بام و شیروانی نیز نما گفته می‌شود و سازندگان این ساختمان‌ها از هر عنصری در جهت زیبا نمودن هرچه بیشتر این قسمت بهره می‌جویند. در ساخت خانه‌های مدرن که اغلب از طراحی پارامتریک استفاده می‌گردد یا حتی ساختمان‌هایی که طراحی مستطیل گونه دارند، صد در صد قسمت بیرونی نمای ساختمان به عنوان نمای بیرونی تلقی می‌شود.

اصول طراحی نمای پشت ساختمان

طراحی نمای پشتی ساختمان نیز مسئله‌ای حائز اهمیت است، خصوصا زمانی که ارتفاع ساختمان از ساختمان‌های اطراف بلندتر باشد. توجه به فضای بین بالکن‌ها، خالی نگذاشتن دیوارهای پشتی و... از مواردی هستند که باید در طراحی نمای پشتی ساختمان مورد توجه قرار گیرند تا از زیبایی ساختمان کم نشود.

امیدواریم خواندن مقاله " نکات مهم در طراحی نما " از استودیو معماری فرحو برای شما مفید بوده باشد. در ادامه با دیگر مقالات ما نیز همراه شوید.